سلام بر همه دوستان گرامی. طاعات و عباداتتون مورد قبول خداوند.چند روز پیش یکی از دوستان از طرف یکی از اصلی ترین مراکز قرآنی کشور تماس گرفتن و خواستن مطلبی در مورد مسابقات قرآنی و افزایش کیفیت محتوایی آن بنویسم و قرار بر این شد که این مطلب در یکی از نشریات معتبر چاپ و در سراسر کشور توزیع شود. ضمن اینکه دوستان گاهی این نشریه را مطالعه می فرمایند.نمیدنم مورد پذیرش آقایون قرار گرفت یا نه و یا چاپ میشه یا نه(که به احتمال زیاد مورد قبول قرار نمیگیره) اما گفتم شما دوستان هم اگر دوست دارید مطالعه ای بفرمایید و یا نقد و نقطه نظری هست استفاده کنیم.

بهره مندی بیشتر از مسابقات قرآنی و افزایش کیفیت محتوایی آن

بهره گیری عمیق علمی از قرآن کریم و فهمیدن معارف بلند آن، مشروط است به ارتباط و پیوند با معلّم حقیقی قرآن که همانا خداوند بخشنده است «الرَّحْمنُ* عَلَّمَ الْقُرْآنَ»علم قرآن همراه با رحمت خدای سبحان است و رحمت خاصّه‌ی خداوند شامل حال پرهیزکاران می‌گردد. « وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ یعلمکم الله» قرآن کریم می‌فرماید شما تقوا را لباس پاکی روح خود کنید که بهترین لباس است: « وَ لِباسُ التَّقْوی ذلِکَ خَیْرٌ» و خداوند نیز به شما علم عطا می‌کند. در جای دیگر به صورت شرط و جزا می‌فرماید « إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً» اگر تقوی را پیشه‌ی خود کنید و در برابر دستورهای الهی با تقوی باشید، خداوند برای شمار نوری از علم را قرار می‌دهد که جدا کننده‌ی بین حق و باطل است.

قرآن سخن خدا، جلوه‌گاه پروردگار جهان و سفره گسترده الهی است که بشریت را با بهترین بیان به استوارترین راه و روش زندگی برای تأمین بیشترین و بالاترین سعادت وی راهنمایی می‌کند. در آیات فراوان بر این نکته تأکید شده است که قرآن سخن و پیام خداست که فرشته وحی آن را در اختیار پیامبر گرامی اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ قرار داده تا بر مردم تلاوت کند. در آیات آغازین سورة مزمل پس از آن‌که خداوند به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دستور شب زنده‌داری می‌دهد می‌فرماید: «انا سنلقی علیک قولاً ثقیلا»به راستی که ما بر تو گفتاری گران سنگ به زودی نازل می‌کنیم. حضرت می‌فرماید: «لقد تجلی الله سبحانه لخلقه فی کتابه و لکن لا یبصرون» خداوند در کتاب خود (قرآن) برای مردم جلوه‌گر شد ولی او را نمی‌بینند. هر چند خدا را با چشم ظاهر نمی‌توان دید ولی قرآن را می‌توان آیینه تمام نمای خداوند سبحان دانست که با توجه و تأمل و گشودن چشم و گوش دل به آن می‌توان خداوند و صفات او را در آن مشاهده کرد.

پیامبر گرامی اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «القرآن مأدبة الله فتعلموا من مأدبة الله ما استطعتم» قرآن سفره آماده و گسترده الهی است پس هر چه می‌توانید از سفره آماده خدا بهره گیرید و معارف آن را فراگیرید، خداوند طبق بیان این حدیث شریف بندگان خویش را برای بهره‌گیری از این سفره آماده دعوت کرده است و به میهمانی قرآن فراخوانده است به همین دلیل در بینش اسلامی و قرآنی هرگونه انس و ارتباط با قرآن در صورتی که از روی اخلاص صورت پذیرد ارزشمند و سبب نزدیکی به خدا و تعالی انسان می‌شود.

بر این اساس فهمیدن، باور داشتن، عمل کردن، خواندن و حتی نوشتن و نگاه کردن به این کتاب بزرگ ارزش آفرین و کمال بخش است و به میزان اخلاص و تقوایی که با آن همراه باشد انسان را در راه وصول به قرب خداوند به پیش می‌برد هر چند تأثیر انواع مختلف انس و ارتباط با قرآن در سعادت انسان علاوه بر دلالت روایات و آیات از نظر عقلی نیز در سطحی عمیق قابل اثبات و تبیین است.

از اموری که مقدمه انس و ارتباط عمیق با قرآن و آیت الهی است قرائت قرآن کریم ا ست و امروزه در جامعه ما برگزاری مسابقات قرآنی هدفی برای انس و ارتباط با آیات  قرآن در نظر گرفته شده است که به برخی از آسیب های آن اشاره اشاره خواهیم کرد.

*باتوجه به اینکه همه ساله در مسابقات قرآن کشوری شرکت کنندگان ثابت هستند متأسفانه جذب سایر جوانان به قرآن کریم از طریق مسابقات قرآنی موفقیت آمیز نبوده است و مسابقات فقط بستری شده است برای قرائت تعدادی از شرکت کنندگان ثابت این مسابقات. لذا در جهت افزایش کیفی مسابقات قرآن در جهت جذب جوانان به قرآن کریم باید از افرادی که تجربه شرکت در مسابقات قرآن را ندارند دعوت به شرکت کرد تا آن ها هم در جهت پیشرفت در مسائل قرآنی تشویق شوند.چرا که کسانی که همه ساله شرکت می کنند از لحاظ قرائت و تلاوت و حفظ حداقل و حداکثرها را رعایت میکنند و رقابت آنان بر سر مسائل تجوید و صوت و لحن بیهوده است و جامعه قرآنی باید آن ها را به سمت تدبر و علم به مفاهیم قرآن کریم سوق دهد.

*هدف نهایی قرآن کریم هدایت و رشد افراد بشری از طریق تلاوت و تدبر در مفاهیم آن است.قاری قرآن باید با توجه به معانی قرآن، آن راتلاوت کند و در آیات تفکر و اندیشه نماید و از آن ‎ها پند گیرد، چنان که حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «(پرهیزکاران) در شب به پا خواسته و قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت می‎کنند، جان خویش را با آن محزون می‎سازند و دوای درد خود را از آن می‎گیرند هرگاه به آیه‎ای برسند که در آن تشویق باشد، با علاقه و امید به آن روی می‎آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در آن ذخیره می‎شود و آن را همواره الگوی خود می‎سازند و هرگاه به آیه‎ای برسند که در آن بیم باشد، گوش‎های دل خود را برای شنیدن آن باز می‎کنند و صداهای ناله و برخورد زبانه‎های آتش در گوش‎شان طنین انداز است»

اما روند مسابقات قرآنی به گونه ای است که با تکیه شدید بر مباحث تجوید  وصوت و لحن و رقابت بیهوده بر سر اندک مسائل اختلافی آن باعث رواج ظاهرگرایی نسبت به قرآن شده به گونه ای که باعث شده است فرصت تامل و تدبر در این کتاب آسمانی را گرفته و وقت بیشتر جوانان در رابطه با قرآن را صرف تجوید و مباحث ظاهری آن کرده است. در حالی که فراموش کردن مفاهیم و معارف قرآن کریم وغفلت از آنها، باعث شده که مردم به دستورها و پیام‎های راه‎گشا و هدایت‎گر این کتاب مقدس توجه نکنند و فرهنگ قرآن در میان مردم به دست فراموشی سپرده شود بسیاری از مردم به جای عمل به قرآن، تنها آن را به عنوان یک کتاب مقدس یا به قصد ثواب آن را تلاوت می‎کنند و یا ابزاری برای مسابقات قرآنی در نظر گرفته شود و یا در مراسم ختم مردگان آن را قرائت نموده و یا در کنار سفره عقد و یا درپارچه‎ای سبز بر روی طاقچه از آن نگهداری می‎کنند!! در حالی که قرآن کریم برای هدایت و تربیت انسان‎ها نازل شده و مردم باید با عمل به دستورها و فرمان‎های آن، برای رسیدن به کمال و نزدیک شدن به خداوند را بپیمایند و در آیات آن تدبر و تفکر کنند ودر زندگی آن‎ها را بکار گیرند و پیاده کنند؛ «... و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون»و ما این ذکر (قرآن) را بر تو نازل کردیم تا آن چه به سوی مردم نازل شده است برای آن‎ها تبیین کنی، شاید اندیشه کنند».

لذا باتوجه به اینکه قوی شدن در مسائل صوت و لحن و تجوید سودی در جهت سیر تربیتی افراد جامعه ندارد باید به جای رقابت افراد آشنا به مباحث تجوید و صوت و لحن باید مباحث مفاهیم و تدبر و تفسیر در نظر گرفته شود و برگزاری دوره های ویژه در مورد چگونگی آموزش مفاهیم قرآن و تبلیغ مفاهیم دینی دغدغه اصلی مسئولین قرآنی کشورمان باشد.

*مقام معظم هبری در بیانات ارزشمند خود در مسابقات بین المللی قرآن فرمودند: به شما جوانان عزیز توصیه میکنم اُنستان را با قرآن زیاد کنید؛ آن کسانى که با قرآن ارتباط پیدا کردند، قدر این ارتباط را بدانند؛ کسانى که قرآن را حفظ کردند، قدر این حفظ قرآن را بدانند؛ این جواهر قیمتى را براى خودشان نگه دارند؛ آن کسانى که با تلاوت قرآن مأنوسند، این رشته‌ى مبارک را از دست ندهند، رها نکنند؛ آن کسانى که با قرآن مرتبطند، تدبّر در قرآن را، تدبّر در معانى قرآن را، تعمّق در مفاهیم قرآنى را، هدف خودشان قرار بدهند؛ اینها چیزهایى است که ما را قدم‌به‌قدم به قرآن نزدیک میکند. اگر با قرآن مأنوس شدیم، به قرآن نزدیک شدیم، مفاهیم قرآنى در دل ما توانست اثر بگذارد، آن‌وقت میتوانیم امیدوار باشیم که امّت اسلام عزّت وعده داده شده‌ى از سوى خداى متعال را [به دست خواهد آورد]: وَ للهِ‌ العِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلمُؤمِنین.این عزّت را آن‌وقت خدا به امّت اسلامى خواهد داد. اگر با قرآن مأنوس شدیم، آثار و برکات آن اینها است.1393/03/13

(بیانات در دیدار اساتید، قاریان و حافظان برتر شرکت کننده در سى‌ویکمین دوره‌ى مسابقات بین‌المللى قرآن کریم‌)

اما متاسفانه مسابقات قرآن با عدم تاکید بر تدبر در مفاهیم قرآن همچون کشورهای اهل سنت بیشتر بر مباحث قرائت و ظاهری تکیه دارد و رقابت های مفاهیم بسیار کمرنگ تر در مسابقات ظاهر می شود.و نیت بسیاری از تلاوت ها در مسابقات قرآنی تدبر و درک مفاهیم قرآنی نیست بلکه شاید بیشتر تقویت صوت و لحن و تجوید می باشد.

(این سوال را ننوشتم تو متن یادداشت: جدا رقابت بر سر تجوید و لحن و قرائت و مسائل ظاهری چه سودی برای جامعه داره؟)